Violence doesn't start with fists. It starts with words. With laughter. With silence. /Przemoc nie zaczyna się od pięści. Zaczyna się od słów. Od śmiechu. Od milczenia.

Violence doesn't start with fists. It starts with words. With laughter. With silence.

Lately, I hear more and more about peer violence. Physical violence, psychological violence, the kind that happens in locker rooms, and the kind that unfolds online. And it seems to be starting earlier and earlier. That terrifies me.

But what's even more terrifying is how often these situations are met with a wall of indifference. Because “it was just a joke,” “boys will be boys,” “she was asking for it.” Because the teacher didn't notice, the coach didn’t have time, and the other kids laughed or looked away.

I’ve intervened several times myself. When it happened to my son, thankfully he had a wonderful homeroom teacher and the bully’s parents responded responsibly. But I know that’s not always the case. When my friend’s daughter was slapped in the face during class, no one reacted. The coach pretended not to see, and the girls laughed. When another friend's daughter was harassed by a boy, the teacher blamed her. He snapped her bra strap, told her to "go die"—and somehow it was her fault. His parents said “he’s just a boy” and “it’s harmless teasing.”

And then come the questions. Why didn’t anyone see? Why didn’t anyone step in? Why didn’t anyone help? The answers hurt—because usually, it’s because no one wanted to get involved.

I believe the root of the problem lies in us—adults. Because it’s us who teach children what is “normal.” We give permission. When we comment on people’s appearances in the street. When we post hateful comments online. When we ignore others being mocked. When our “jokes” become someone else’s heartbreak.

My grandmother used to say: “If you don’t have anything nice to say, don’t say anything at all.” Simple wisdom the world seems to be lacking.

We can think all sorts of things, but that doesn’t mean we need to say them. We don’t have to hurt others. Especially children—who absorb our world like sponges. They learn from us how to treat each other. And if they learn indifference, we shouldn’t be surprised that they grow up in a world where no one steps in when someone’s being hurt.

Let’s start with ourselves. With our words, our glances, our reactions. You can’t change the whole world—but you can be a better world for one person.

And maybe that’s what saves someone’s life.

Przemoc nie zaczyna się od pięści. Zaczyna się od słów. Od śmiechu. Od milczenia.

Coraz częściej słyszę o przemocy wśród dzieci i młodzieży. Przemocy fizycznej, psychicznej, tej w szkolnej szatni i tej w komentarzach na TikToku. Mam wrażenie, że zaczyna się ona coraz wcześniej. I to przeraża.

Jeszcze bardziej przerażające jest to, jak często wokół takich sytuacji rośnie mur obojętności. Bo przecież „to tylko żart”, „chłopcy tak mają”, „ona prowokowała”. Bo nauczyciel nie zauważył, trener nie miał czasu, a rówieśnicy się śmiali lub odwrócili wzrok.

Interweniowałam już kilka razy. Gdy dotknęło to mojego syna – na szczęście trafił na wspaniałą wychowawczynię i odpowiedzialnych rodziców drugiej strony. Ale wiem, że to rzadkość. Bo kiedy córka koleżanki dostała z otwartej ręki na zajęciach, nikt nie zareagował. Trener udawał, że nie widzi, dzieci się śmiały. Kiedy inna dziewczyna była nękana, obwiniano ją. Bo „może przesadza”, „może prowokuje”, „może to tylko chłopięce zaczepki”. Bo łatwiej zrzucić winę na ofiarę niż zmierzyć się z prawdą.

A potem są pytania. Dlaczego nikt nie widział? Dlaczego nikt nie reagował? Dlaczego nikt nie pomógł? I odpowiedzi są bolesne, bo najczęściej brzmią: bo nikt nie chciał się wtrącać.

Myślę, że główny problem tkwi w nas – dorosłych. Bo to my uczymy dzieci, co jest „normalne”. To my dajemy przyzwolenie. Kiedy komentujemy wygląd mijanej osoby na ulicy. Kiedy hejtujemy w internecie. Kiedy nie reagujemy, gdy ktoś kogoś wyśmiewa. Kiedy nasze „żarty” są czyimś płaczem.

Moja babcia mówiła zawsze: „Nie masz nic miłego do powiedzenia – nie mów nic”. Prosta mądrość, której dziś brakuje światu.

Możemy myśleć wszystko, ale nie musimy każdej myśli wypowiadać. Nie musimy ranić. Zwłaszcza dzieci – które chłoną nasz świat jak gąbka. Uczą się od nas, jak traktować siebie nawzajem. I jeśli uczą się obojętności, to nie dziwmy się, że rosną w świecie, w którym nikt nie reaguje, gdy komuś dzieje się krzywda.

Zacznijmy od siebie. Od swoich słów, spojrzeń, reakcji. Nie da się zmienić całego świata – ale można być dobrym światem dla jednego człowieka.

A może to właśnie uratuje komuś życie.